Een strafrechtelijk sepot betekent dat het Openbaar Ministerie (OM) besluit om een strafzaak niet verder te vervolgen. Dit kan om verschillende redenen gebeuren, zoals onvoldoende bewijs of de overtuiging dat vervolging niet in het algemeen belang is. Het sepot is geregeld in het Wetboek van Strafvordering in de artikelen 167 lid 2, 242 lid 2 en 257e lid 9 Sv, en er bestaan verschillende soorten sepots met elk hun eigen implicaties. In dit artikel leggen we het verschil uit tussen een voorwaardelijk sepot, beleidssepot, en technisch sepot, en wat de gevolgen hiervan kunnen zijn voor een strafblad of een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG).
Wat is een voorwaardelijk sepot?
Een voorwaardelijk sepot houdt in dat het OM besluit de zaak niet te vervolgen, onder bepaalde voorwaarden. Dit betekent dat de verdachte geen strafproces krijgt, mits hij of zij aan de gestelde voorwaarden voldoet. Deze voorwaarden kunnen bijvoorbeeld bestaan uit het betalen van een schadevergoeding, het volgen van een training of het niet plegen van nieuwe strafbare feiten gedurende een bepaalde periode. Als de voorwaarden worden nageleefd, wordt de zaak definitief geseponeerd en volgt er geen vervolging.
Wat is een beleidssepot?
Een beleidssepot is een sepot waarbij het OM besluit om een zaak niet te vervolgen omdat dit niet in het algemeen belang wordt geacht. Dit kan gebeuren bij relatief lichte overtredingen of wanneer het OM inschat dat een strafrechtelijke vervolging niet bijdraagt aan de strafrechtelijke doelen. Bij een beleidssepot is er vaak wel voldoende bewijs, maar wordt er van vervolging afgezien. Dit kan verschillende redenen hebben. De meest voorkomende voorbeelden van beleidssepots zijn:
- Sepotcode 20, ander dan strafrechtelijk ingrijpen prevaleert
- Sepotcode 41, gering aandeel in het feit
- Sepotcode 43, oud feit
- Sepotcode 51, recente bestraffing
- Sepotcode 55, gewijzigde omstandigheden
- Sepotcode 56, verdachte onvindbaar
- Sepotcode 71, medeschuld van de benadeelde
Wat is een technisch sepot?
Het meest bekende technisch sepot is wanneer er onvoldoende bewijs is om tot een veroordeling te komen. Dat is sepotcode 2, onvoldoende bewijs. Minder bekend is sepotcode 1, ten onrechte als verdachte aangemerkt. Dit sepot wordt gegeven als er in het opsporingsonderzoek feiten en/of omstandigheden naar voren zijn gekomen die ondubbelzinnig wijzen op de onschuld van verdachte, zoals een vastgesteld alibi of uitsluiting op basis van DNA of andere feiten en omstandigheden waaruit bewijs naar voren komt ten aanzien van de onschuld. Sepotcode 3, niet ontvankelijk, bijvoorbeeld wegens verjaring, overlijden, klachtdelict zonder klacht, of een verdachte jonger dan twaalf jaar. Sepotcode 5, feit niet strafbaar wanneer een bestanddeel van een delict ontbreekt, zoals bij een rechtvaardigingsgrond. Sepotcode 6, ziet op een niet strafbare verdachte wanneer er sprake is van een schulduitsluitingsgrond. Tot slot zijn er nog de formele technische sepots zoals 7 onrechtmatig verkregen bewijs, 8 bestuurlijke boete: strafrechter niet bevoegd, 9 rechtmatige geweldsaanwending opsporingsambtenaar
Wat is een kennisgeving sepot?
Een kennisgeving van sepot is een schriftelijke mededeling van het OM waarin wordt uitgelegd dat een strafzaak wordt geseponeerd. Deze kennisgeving geeft de redenen aan waarom de zaak wordt geseponeerd, bijvoorbeeld of het gaat om een beleidssepot, technisch sepot of een voorwaardelijk sepot. Dit document wordt meestal naar de verdachte gestuurd, zodat hij of zij officieel op de hoogte is van de beslissing van het OM de zaak niet verder te vervolgen.
Hoeveel sepotcodes zijn er?
Er bestaan verschillende sepotcodes die het OM gebruikt om de redenen voor het sepot aan te geven. Deze codes variëren afhankelijk van het type sepot en de onderliggende redenen. In de Aanwijzing sepot en gebruik sepotgronden (2022A004) van het OM staan de verschillende sepots opgesomd. Het OM kan op gronden, ontleend aan het algemeen belang, beslissen om niet of niet verder te vervolgen. De zaak wordt dan geseponeerd. In alle gevallen wordt het motief voor de sepotbeslissing – de sepotgrond – vastgelegd. De aanwijzing geeft regels voor de wijze waarop sepotgronden gehanteerd en geregistreerd worden. De bijlage van de aanwijzing bevat een opsomming van de sepotgronden, elk voorzien van een cijfercode en een toelichting. Het is doorgenummerd tot het getal 99 maar niet elk nummer is gekoppeld aan een sepot.
Deze codes worden gebruikt om de aard van het sepot te categoriseren en kunnen relevant zijn voor de verdere juridische en administratieve afhandeling van de zaak.
Heb je een strafblad bij een sepot?
Bij een voorwaardelijk sepot kan een aantekening op het justitiële documentatiesysteem (het strafblad) worden gemaakt. Dit is afhankelijk van de ernst van de zaak en de voorwaarden die aan het sepot zijn verbonden totdat de proeftijd eindigt. Een onvoorwaardelijk sepot (zoals een technisch- of beleidssepot) leidt doorgaans niet tot een aantekening op het strafblad, omdat de zaak definitief is afgedaan zonder vervolging. Het is overigens wel zichtbaar op het strafblad dat er een sepot is afgegeven maar daar is dus geen aantekening van een opgelegde straf zichtbaar.
Heeft een sepot invloed op een VOG?
Een sepot kan van invloed zijn op het verkrijgen van een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG), afhankelijk van het type sepot en de aard van het delict. Bij een voorwaardelijk sepot kan er sprake zijn van een aantekening op het strafblad, wat mogelijk invloed kan hebben op de VOG-aanvraag. In geval van een onvoorwaardelijk sepot, zoals bij een technisch sepot, zal dit geen negatieve gevolgen hebben voor de afgifte van een VOG. Bij een beleidssepot kan het bij de afgifte van een VOG nog wel een rol spelen.
Conclusie
Een strafrechtelijk sepot betekent dat het OM besluit om een strafzaak niet verder te vervolgen. Er zijn verschillende soorten sepots, waaronder voorwaardelijk, beleidssepot en technisch sepot, elk met hun eigen redenen en gevolgen. In de meeste gevallen leidt een sepot niet tot een strafblad maar het is wel zichtbaar dat er een sepot is gegeven. Een voorwaardelijk sepot en een beleidssepot kan soms invloed hebben op het verkrijgen van een VOG, afhankelijk van de aard van het sepot en de voorwaarden die eraan verbonden zijn.
