Een straatverbod is een juridische maatregel waarbij het iemand wordt verboden om zich in de buurt van een bepaald adres te bevinden. Het kan worden opgelegd door de voorzieningenrechter in een kort geding of in een civiele bodemprocedure maar ook in een strafrechtelijke procedure of middels een bestuurlijk huisverbod. Een straatverbod kan bijvoorbeeld een verbod zijn om in de buurt van het slachtoffer te komen, thuis maar ook bijvoorbeeld bij school of werk, in de regel op straffe van een dwangsom. Het wordt vaak ingezet om slachtoffers van bedreiging, stalking of geweld te beschermen.
Wat is een straatverbod?
Bij een straatverbod mag de betrokkene niet in een bepaalde straat, buurt of bij de woning van het slachtoffer komen. Het doel is om fysiek contact en confrontaties te voorkomen. De wettelijke basis ligt in het civiele recht (via de rechter), het strafrecht (via de officier van justitie, de rechter-commissaris, de rechter(s) en/of het bestuursrecht (via de burgemeester of de hulpofficier van justitie).
Het is mogelijk om in een kort geding een straatverbod te eisen. Bij een straatverbod krijgt de gedaagde partij een verbod zich in een bepaald gebied op te houden. Dit kan een bepaalde straat zijn maar kan ook meerdere straten omvatten. Meestal wordt in een civiele procedure zowel een straat- als een contactverbod verzocht. Verplichte procesvertegenwoordiging is een vereiste dus dat betekent dat een advocaat verplicht is. Er zijn kosten gemoeid met een dergelijke procedure, zoals griffierecht, en advocaatkosten.
In bestuursrechtelijke zin kan er een tijdelijk huisverbod worden opgelegd. Er kan een besluit worden afgegeven door de burgemeester of de hulpofficier van justitie. Dit is een tijdelijke maatregel en wordt in de regel voor 10 dagen opgelegd en kan maximaal met 18 dagen worden verlengd (maximale termijn is dus vier weken of 28 dagen). De verdachte mag dan niet in de woning komen en geen contact opnemen. Wanneer de verdachte dit wel doet dan is er sprake van een strafbaar feit. Vaak wordt er aansluitend op een huisverbod in een kort geding procedure verzocht om een straat en/of contactverbod.
In strafrechtelijke zin kan er een gedragsaanwijzing worden opgelegd door de officier van justitie. Wanneer er voldoende bewijs voor een strafbaar feit voorhanden is dan wordt het bestuursrechtelijke huisverbod vaak opgevolgd door een gedragsaanwijzing. Deze kan maximaal worden opgelegd voor 90 dagen maar kan daarna nog drie keer verlengd worden tot een maximale termijn van 360 dagen (4×90). Ook hier geldt dat overtreding van een gedragsaanwijzing een strafbaar feit oplevert. Een gedragsaanwijzing kan o.a. een contact-, gebiedsverbod zijn.
In strafrechtelijke zin is het ook mogelijk dat de rechter-commissaris een straatverbod oplegt bij een schorsende voorwaarde. De verdachte komt dan onder voorwaarden vrij maar hij/zij dient zich dan wel te houden aan bepaalde voorwaarden. Eén van deze voorwaarden kan dus een gebiedsverbod zijn. Wanneer de verdachte zich niet houdt aan deze voorwaarde dan kan de schorsing worden opgeheven en zal de verdachte worden vastgezet tot aan de inhoudelijke behandeling of opnieuw worden geschorst onder strengere voorwaarden. De rechtbank heeft ook de mogelijkheid om de verdachte bij een veroordeling een straatverbod op te leggen. Dit kan op twee manieren waarvan één in het kader van een voorwaardelijke straf is. Het is enigszins vergelijkbaar met de schorsing want als de verdachte de voorwaarde overtreedt dan kan het voorwaardelijke gedeelte alsnog ten uitvoer worden gelegd. De tweede optie is een vrijheidsbeperkende maatregel in de vorm van een gebiedsverbod, contactverbod, gebiedsgebod of meldplicht. Deze maatregelen kunnen met elkaar worden gecombineerd en zijn vrijwel hetzelfde als de gedragsaanwijzingen, die de officier van justitie kan opleggen. De duur is maximaal vijf jaren. Per overtreding kan iemand worden vastgezet, meestal voor één of twee weken (met een maximum van zes maanden).
Wanneer wordt een straatverbod opgelegd?
Een straatverbod kan worden opgelegd als iemand structureel overlast veroorzaakt of bedreigend aanwezig is in de omgeving van het slachtoffer. Het wordt vaak gecombineerd met een contactverbod, zodat ook indirect contact wordt voorkomen.
Een verbod kan worden opgelegd door een burgemeester, een (hulp)officier van justitie of een rechter. Een verbod wordt alleen opgelegd als het slachtoffer bescherming nodig heeft en het verbod noodzakelijk is. De politie, (hulp)officier van justitie, burgemeester of rechter houdt bij het besluit zowel rekening met het belang van het slachtoffer en het belang van de verdachte.
Hoe vraagt u zelf een straatverbod aan?
U kunt met behulp van een civiele advocaat een straatverbod aanvragen bij de civiele rechter. Dit kan via een kort geding procedure maar ook in een reguliere (bodem)procedure. Het inschakelen van een advocaat is hierbij verplicht. Uw advocaat stelt hiervoor een dagvaarding op met de onderbouwing waarom het verbod noodzakelijk is. Als het gaat om een bestuurlijke maatregel of een strafrechtelijke maatregel dan kunt u hiervoor terecht bij de gemeente via een melding bij Veilig Thuis of door een melding te doen bij de politie. Het is ook mogelijk om de communicatie via een slachtofferadvocaat van AMBT Advocaten te laten verlopen.
Kosten van een straatverbod
Het aanvragen van een straatverbod via de rechter brengt griffierechten en advocaatkosten met zich mee. Een rechtshulpzoekende met een laag inkomen komt mogelijk in aanmerking voor gesubsidieerde rechtsbijstand maar ook dan is er griffierecht en een eigen bijdrage verschuldigd. Voor het slachtoffer zijn er geen kosten verbonden aan een huisverbod of een strafrechtelijke maatregel.
Wanneer u als verdachte een huisverbod en/of een strafrechtelijk verbod wenst aan te vechten dan is er in de regel wel sprake van een eigen bijdrage bij een toekenning van gefinancierde rechtsbijstand (toevoeging). Wanneer u niet in aanmerking komt voor een toevoeging dan kan er een fixed fee (prijsafspraak) worden gemaakt bij AMBT Advocaten.
Overtreding van een straatverbod
Het niet houden aan een gedragsaanwijzing of een huisverbod is een misdrijf. Het niet nakomen van een schorsende voorwaarde of een bijzondere voorwaarde bij een voorwaardelijke veroordeling kan tot gevolg hebben dat de schorsing wordt opgeheven en/of de voorwaardelijke straf alsnog ten uitvoer wordt gelegd. Het niet nakomen van een vrijheidsbeperkende maatregel kan een korte detentie tot gevolg hebben. Met andere woorden, de gevolgen kunnen behoorlijk ingrijpend zijn en als u als verdachte niet eens bent met een straatverbod dan verdient het aanbeveling om één van onze strafrechtspecialisten in te schakelen en het straatverbod aan te vechten via de geëigende weg.
Overtreding van een civiel straatverbod is niet strafbaar maar zal een verbeurdverklaring van de dwangsommen tot gevolg hebben en dat kan een behoorlijke financiële aderlating zijn. Bij herhaalde overtredingen kunnen straffen zwaarder worden en kan het verbod worden gecombineerd met andere maatregelen, zoals bijvoorbeeld een contactverbod.
Wanneer een advocaat inschakelen?
Bij een straatverbod is het verstandig om een advocaat in te schakelen wanneer:
- U slachtoffer bent en een straatverbod wilt aanvragen;
- u verdachte bent en u heeft een straatverbod opgelegd gekregen;
- u slachtoffer bent en wilt dat het huisverbod/gedragsaanwijzing wordt opgelegd of verlengd;
- u verdachte bent en het huisverbod/gedragsaanwijzing wenst aan te vechten;
- u wilt weten welke andere beschermingsmaatregelen mogelijk zijn;
- u als betrokkene beroep of een voorziening wenst in te stellen tegen het huisverbod;
- u ondersteuning wenst in de strafprocedure als slachtoffer of verdachte.
Een strafrechtadvocaat kan u ondersteunen in de piketfase (ook bij het opleggen van een huisverbod door de hulpofficier van justitie), bij het beroep tegen een gedragsaanwijzing en bij een eventuele vervolging in een strafprocedure.
Een bestuursrechtadvocaat kan voor u beroep instellen tegen een huisverbod, en hangende het beroep een voorlopige voorziening verzoeken.
Een slachtofferadvocaat beoordeelt uw situatie, bespreekt met u de mogelijkheden van een maatregel en begeleidt u bij het nemen van de juiste juridische stappen in het proces.
In alle drie de rechtsgebieden is het verstandig om een advocaat te raadplegen en u te laten bijstaan door een gespecialiseerde advocaat. In het geval van een civiele procedure is een advocaat verplicht. Neem gerust vrijblijvend contact met ons op. Het eerste gesprek is geheel vrijblijvend en altijd de eerste 30 minuten kosteloos.
FAQ
Kan ik zomaar een straatverbod aanvragen?
Nee, er moet een goede reden zijn, zoals bedreiging, stalking of geweld. Afhankelijk van de situatie zijn er verschillende partijen die een straatverbod kunnen toewijzen maar een dergelijke maatregel kan altijd door de rechter getoetst worden en moet voldoen aan de vereisten die daaraan gesteld worden, zowel bestuursrechtelijk, strafrechtelijk als civiel.
Hoe lang is een straatverbod geldig?
Dit verschilt per zaak. Een straatverbod is altijd beperkt in de tijd.
Wie kan een straatverbod opheffen?
Bij een huisverbod kan de burgemeester de beslissing intrekken of de bestuursrechter, in strafzaken kan zowel de officier als de rechter besluiten om het straatverbod op te heffen en in civiele zaken is het aan de civiele rechter (of partijen onderling) om het verbod op te heffen.
