Beneficiaire aanvaarding is een juridische manier om een erfenis te aanvaarden onder voorwaarden. Bij beneficiair aanvaarden accepteer je een erfenis alleen als deze positief uitvalt, oftewel wanneer de bezittingen groter zijn dan de schulden. Dit beschermt erfgenamen tegen onverwachte financiële risico’s die ontstaan door schulden in de nalatenschap. De regels omtrent beneficiaire aanvaarding zijn vastgelegd in Boek 4 van het Burgerlijk Wetboek (BW).
Bij beneficiair aanvaarden van een erfenis aanvaardt de erfgenaam de nalatenschap onder het voorrecht van boedelbeschrijving. Dit betekent dat de erfgenaam niet persoonlijk aansprakelijk wordt voor eventuele schulden van de erflater. In plaats daarvan worden de schulden en bezittingen van de erfenis strikt gescheiden van het privévermogen van de erfgenaam.
Wat zijn de voordelen en nadelen van beneficiair aanvaarden?
Voordelen:
- Bescherming tegen schulden: de erfgenaam is niet persoonlijk aansprakelijk voor de schulden van de nalatenschap;
- Juridische duidelijkheid: de nalatenschap wordt onder toezicht van de rechter afgewikkeld, wat zekerheid biedt;
- Optie bij onbekende financiële situatie: Als het onbekend is of de nalatenschap meer bezittingen of schulden bevat, biedt beneficiaire aanvaarding een veilige keuze.
Nadelen:
- Meer formaliteiten: de nalatenschap moet volgens strikte regels worden afgewikkeld, waaronder het opstellen van een boedelbeschrijving;
- Tijdrovend proces: het afwikkelen van een beneficiair aanvaarde nalatenschap kan meer tijd kosten;
- Kosten: er zijn kosten verbonden aan de aanvraag en de procedure (zoals griffiekosten).
Wat zijn de kosten van beneficiair aanvaarden?
De kosten van beneficiair aanvaarden bestaan uit:
- Griffiekosten: Bij het indienen van de verklaring bij de rechtbank. Deze bedragen ongeveer € 160,- (2025);
- Notariskosten: Als een notaris wordt ingeschakeld voor de afwikkeling van de nalatenschap, variëren de kosten tussen € 500,- en € 2.000,-, afhankelijk van de complexiteit.
- Overige kosten: zoals eventuele kosten voor het opstellen van de boedelbeschrijving of juridische bijstand.
Wat is het verschil tussen zuiver en beneficiair aanvaarden?
Bij zuiver aanvaarden accepteert de erfgenaam de volledige nalatenschap, inclusief eventuele schulden. De erfgenaam is daarmee persoonlijk aansprakelijk voor deze schulden, ook met zijn privévermogen. Bij beneficiair aanvaarden accepteert de erfgenaam de nalatenschap onder voorwaarden. Schulden kunnen alleen worden voldaan uit de nalatenschap zelf; het privévermogen van de erfgenaam blijft beschermd.
Wat is de termijn voor beneficiaire aanvaarding?
Er is geen wettelijke termijn voor het aanvaarden of verwerpen van de erfenis maar schuldeisers mogen de erfgenamen de eerste drie maanden niet vragen om schulden te betalen. Een erfgenaam heeft dus in beginsel een termijn van drie maanden na het overlijden van de erflater om te beslissen of de nalatenschap zuiver, beneficiair of helemaal niet wordt aanvaard. Binnen deze termijn kan de erfgenaam een verklaring afleggen bij de rechtbank. De erfgenaam kan ook verzoeken aan de rechtbank om de termijn van drie maanden te verlengen. Voor de goede orde is de termijn van drie maanden dus geen fatale termijn.
Wat is benodigd voor beneficiair aanvaarden?
Om een erfenis beneficiair te aanvaarden, is het volgende nodig:
- Verklaring van beneficiaire aanvaarding: deze moet worden afgelegd bij de rechtbank in het arrondissement waar de erflater woonde;
- Legitimatie: een geldig legitimatiebewijs is vereist;
- Inschrijving in het boedelregister: de verklaring wordt ingeschreven in het boedelregister, dat toegankelijk is voor schuldeisers en andere belanghebbenden.
Elke wettelijke of testamentaire erfgenaam kan kiezen voor beneficiaire aanvaarding, zoals: de kinderen van de overledene, kleinkinderen (als plaatsvervullers), andere erfgenamen die in een testament worden genoemd.
Wat kan een advocaat betekenen?
Een advocaat kan van grote waarde zijn bij beneficiaire aanvaarding, vooral bij complexe nalatenschappen. Een advocaat kan beoordelen of beneficiaire aanvaarding in uw situatie de beste keuze is en u vertegenwoordigen in een juridische procedure als er onenigheid ontstaat over de nalatenschap.
Conclusie
Beneficiaire aanvaarding biedt erfgenamen de mogelijkheid om een erfenis te aanvaarden zonder persoonlijk aansprakelijk te worden voor eventuele schulden. Het proces vereist echter strikte naleving van de wettelijke vereisten en brengt kosten met zich mee. De vraag of beneficiaire aanvaarding bij een nalatenschap aangewezen is kan worden beantwoord door een notaris of een gespecialiseerde erfrechtadvocaat.
