Seksueel misbruik is een ingrijpend en ernstig strafbaar feit dat diepe sporen kan nalaten bij slachtoffers. In dit artikel leggen we uit wat seksueel misbruik is, welke vormen eronder vallen, wat de gevolgen kunnen zijn en welke juridische en emotionele hulp beschikbaar is. Tot slot bespreken we welke rol een advocaat speelt in dit soort zaken.
Wat is seksueel misbruik?
Seksueel misbruik zijn seksuele handelingen of aanrakingen waarvoor geen wederzijdse toestemming is, en waarbij misbruik wordt gemaakt van een bepaalde situatie of een bepaald leeftijds- of machtsverschil, bijvoorbeeld tussen een volwassene en een kind of een leraar en een leerling. Het kan gaan om fysieke handelingen, maar ook om digitale handelingen. Het kan gaan om het dwingen om te kijken of deel te nemen aan seksuele handelingen, of om seksuele opnames te maken. De kern is dat de ander geen vrije of bewuste toestemming heeft gegeven, bijvoorbeeld vanwege leeftijd, afhankelijkheid, angst, of een verstandelijke beperking. Seksueel misbruik is strafbaar gesteld in het wetboek van Strafrecht, onder andere in de artikelen 239 t/m 254d Sr.
Wat valt onder seksueel misbruik?
Een veelvoud aan artikelen vallen onder seksueel misbruik waaronder o.a.:
- Opzetverkrachting of schuldverkrachting
- Opzetaanranding of schuldaanranding
- Sexchatting, of sexting
- Sextortion
- Bezit of verspreiding van kinderporno (art. 252 Sr)
- Openbare schennis van de eerbaarheid (art. 254b Sr)
- Stealthing
- Grooming.
Bovenstaande lijst is een overzicht van de zedenmisdrijven die het meeste voorkomen binnen de Nederlandse strafrechtpraktijk. Met de uitbreiding van de wet Seksuele Misdrijven, die op 1 juli 2024 inging, zijn er meer vormen van seksueel grensoverschrijdend gedrag strafbaar, waaronder seksuele intimidatie en sexchatting, en de straffen voor seksuele misdrijven zijn verhoogd. Tot slot is voor aanranding en verkrachting het niet langer nodig om, het bestanddeel “dwang” te bewijzen.
Gevolgen van seksueel misbruik
De gevolgen van seksueel misbruik kunnen zeer ingrijpend en langdurig zijn. Veel slachtoffers kampen met psychische klachten zoals:
- Angst en depressie.
- Schuld- en schaamtegevoelens.
- Posttraumatische stressstoornis (PTSS).
- Problemen met intimiteit en relaties.
- Verminderde eigenwaarde.
Daarnaast kan het ook fysieke, sociale en juridische gevolgen hebben. Het is niet ongewoon dat slachtoffers pas jaren later in staat zijn om te praten over wat hen is overkomen. Dat heeft mede geleid tot het wetsvoorstel om de termijnen voor verjaring te verruimen.
Straf en verjaringstermijn
Seksueel misbruik kan als een ernstig misdrijf worden gekwalificeerd maar hangt af van de feitelijke omstandigheden van het geval. De maximale gevangenisstraf voor de zwaarste feiten betreffen:
- Voor (gekwalificeerde) opzetverkrachting geldt een maximum van 12 jaren gevangenisstraf en is het taakstrafverbod van toepassing;
- Voor (gekwalificeerde) opzetaanranding is dit 8 jaren, waarbij het taakstrafverbod eveneens van toepassing is.
- Bij misbruik van minderjarigen kan de straf nog hoger zijn, zeker als er sprake is van herhaling of afhankelijkheid
De verjaringstermijn verschillen per zedenfeit, maar het is gecompliceerd. Er is geen sprake van verjaring voor de misdrijven waarop een gevangenisstraf van twaalf jaren of meer is gesteld en voor de misdrijven omschreven in de artikelen 242, 243, eerste lid, 245, 246, eerste lid, 247, eerste en tweede lid, 249, eerste lid, 252, 253 en het misdrijf omschreven in artikel 241, eerste en tweede lid, indien het feit is gepleegd ten aanzien van een persoon die de leeftijd van achttien jaren nog niet heeft bereikt. Kortom, de verjaringsregels bij zedenmisdrijven zijn ingewikkeld en voor minderjarige verdachten gelden er bovendien weer andere regels. Wanneer u te maken heeft met een oud feit dan doet u er verstandig aan om u goed te laten voorlichten over de verjaringstermijnen bij één van onze gespecialiseerde advocaten.
Hulp na seksueel misbruik
Het is belangrijk dat slachtoffers van seksueel misbruik passende hulp krijgen. Dit kan bestaan uit:
- Het doen van aangifte:
Contact opnemen met de afdeling zeden van de recherche. Dit is vaak een hoge drempel, maar wel noodzakelijk om de verdachte te kunnen vervolgen. Schakel tijdig een slachtofferadvocaat in. Hij of zij kan u bij het doen van uw aangifte ondersteunen en bovendien is bij zeden de hulp van een slachtofferadvocaat geheel gratis.
- Maak gebruik van Slachtofferhulp:
Slachtofferhulp Nederland kan u emotionele en praktische ondersteuning bieden en u ook wijzen op het Centrum Seksueel Geweld of Veilig Thuis. Het is ook mogelijk om rechtstreeks contact op te nemen met laatstgenoemde instanties.
- Maak gebruik van therapie of traumabehandeling:
Meld u aan bij een psycholoog, psychiater of gespecialiseerd behandelcentrum. EMDR is een veelgebruikte behandelmethode bij PTSS.
- U heeft recht op medische zorg:
Indien er sprake is van huiselijk geweld en fysieke verwondingen laat u dan onder behandeling stellen. Alle gegevens worden vertrouwelijk behandeld.
Iedereen verwerkt seksueel misbruik op een andere manier en hulp op maat is belangrijk. Laat u goed informeren en weet dat u er niet alleen voorstaat.
De rol van een advocaat bij seksueel misbruik
Zowel slachtoffers als verdachten van seksueel misbruik hebben recht op juridische bijstand. Onze gespecialiseerde strafrechtadvocaten en slachtofferadvocaten helpen u verder, of u nu aangifte wilt doen of wordt vervolgd door het Openbaar Ministerie.
- Voor verdachten:
Sommige verdenkingen kunnen enkel afgedaan worden door de verdachte te dagvaarden om bij de rechter te verschijnen zoals bij opzetaanranding of opzetverkrachting. Daarbij dient ook de mentale houding van de verdachte ten aanzien van het ontbreken van de wil bij de ander te worden bepaald aan de hand van de omstandigheden van het geval. Er wordt dus veel waarde gehecht aan uw verklaring bij de politie.
De straffen bij een veroordeling kunnen fors zijn en bij sommige zedenmisdrijven is het taakstrafverbod van toepassing. De gevolgen voor uw toekomst, en met name met betrekking tot de aanvraag van een VOG, kunnen groot zijn. Gelet hierop, is het van groot belang dat u zich laat bijstaan door een gespecialiseerde strafrechtadvocaat. Met het oog op de belangen die op het spel staan is het verstandig dat u zich vooraf goed laat informeren. Het is van belang om vooraf te weten wat u kunt verwachten en welke verweren namens u gevoerd kunnen worden.
Onze advocaten zijn bereid om u ook pro deo bij te staan, mits u daarvoor in aanmerking komt gelet op de wettelijk vastgestelde inkomensgrenzen. U hoeft dan uitsluitend een kleine eigen bijdrage te betalen. Wanneer u als minderjarige wordt verdacht van een misdrijf dan geldt het jeugdstrafrecht, en dan heeft u ten allen tijde recht op gratis rechtsbijstand.
- Voor slachtoffers:
Rechtsbijstand aan slachtoffers van zedenzaken is van enorm belang, niet alleen voor de algehele ondersteuning van het slachtoffer, maar ook voor de begeleiding door het juridische traject, bijstand bij de aangifte, vertegenwoordiging tijdens getuigenverhoren , het uitoefenen van het spreekrecht, de zitting tot aan het vonnis in hoger beroep. Een gespecialiseerde slachtofferadvocaat zorgt ervoor dat uw belangen gedurende het hele strafproces worden behartigd.
Als het gaat om een zedenmisdrijf dan heeft u altijd recht op een gratis toegewezen slachtofferadvocaat. De advocaat kan voor u een aanvraag indienen bij de Raad voor Rechtsbijstand. Er wordt door de Raad voor Rechtsbijstand niet gekeken naar uw draagkracht dus of u nu miljonair bent of aangewezen bent op de bijstand, dat maakt voor het aanvragen van een toevoeging geen verschil. In alle gevallen heeft u dus recht op een gespecialiseerde slachtofferadvocaat. Maak daar dus gebruik van want het kan een wereld van verschil betekenen voor uw zaak!
Hulp nodig? Neem contact op
Heeft u te maken met seksueel misbruik en wilt u weten wat uw mogelijkheden zijn? Wij staan u bij met deskundige juridische hulp, op een betrokken en zorgvuldige manier. Neem vrijblijvend contact met ons op voor een eerste adviesgesprek van 30 minuten. Onze advocaten hebben ruime ervaring met zedenzaken en staan u bij met een duidelijke uitleg, praktische hulp en betrokken ondersteuning. Wij luisteren naar uw verhaal en denken stap voor stap met u mee.
