Poging tot doodslag is een ernstig strafbaar feit in het Nederlandse strafrecht. Er hoeft geen dodelijk slachtoffer te zijn gevallen om toch te kunnen spreken van een misdrijf met zware gevolgen. Wie iemand probeert te doden, ook als het mislukt, kan daarvoor streng gestraft worden. In dit artikel leggen we uit wat poging tot doodslag precies betekent, wanneer het strafbaar is, wat de maximale straf is en waarom juridische bijstand onmisbaar is – of u nu verdachte bent of slachtoffer.
Wat is een poging tot doodslag?
Er zijn twee belangrijke elementen die een belangrijke rol spelen bij de vraag of er sprake is van een poging doodslag.
- Het (voorwaardelijk) opzet op doden – De verdachte moet de bedoeling hebben gehad om iemand te doden, althans bewust de aanmerkelijke kans hebben aanvaard.
- Begin van uitvoering – Er moet daadwerkelijk een handeling zijn verricht die gericht is op het voltooien van het misdrijf.
Iemand moet dus ook echt van plan zijn geweest om doodslag te plegen. In het strafrecht wordt dit ook wel (voorwaardelijk) opzet genoemd. Van (voorwaardelijk) opzet is sprake indien een verdachte bewust de aanmerkelijke kans heeft aanvaard dat het in de strafbepaling genoemde gevolg zal intreden en er moet dus een begin van uitvoering van het misdrijf zijn geweest voor een poging. Het antwoord op de vraag of er sprake is geweest van een begin van uitvoering, hangt af van de feiten en omstandigheden van het geval. Uit de jurisprudentie volgt dat daarbij van belang is hoe dicht de gedragingen van een verdachte bij de voltooiing van een voorgenomen misdrijf liggen.
Wat is het verschil met zware mishandeling?
Niet elke zware mishandeling wordt automatisch gezien als een poging tot doodslag. Het grote verschil zit in het (voorwaardelijk) opzet.
- Bij mishandeling richt de verdachte zich op het toebrengen van pijn of letsel, zonder de intentie om te doden.
- Bij poging tot doodslag is er wél (voorwaardelijk) opzet op het doden maar de grens is soms niet eenvoudig vast te stellen. Steekt iemand met een mes in het onderbeen dan is de kans op het raken van een slagader klein maar steekt iemand in de lies dan is de kans op het raken van een slagader groot. Dit kan het verschil betekenen tussen een zware mishandeling en een poging doodslag.
Een nuance kan soms het verschil maken dus zorg ervoor dat u tijdig één van onze ervaren strafrechtadvocaten inschakelt. De advocaten van AMBT Advocaten zijn ervaren strafrechtspecialisten en kunnen u bijstaan op het moment dat u wordt verdacht van een poging tot doodslag.
Wat is de maximale straf voor poging tot doodslag?
De maximale straf voor poging tot doodslag is lager dan voor een voltooide doodslag, maar nog altijd zeer zwaar. Op grond van artikel 45 en artikel 287 van het Wetboek van Strafrecht kan er een gevangenisstraf van maximaal 16 jaar en 9 maanden worden opgelegd, of een combinatie van een gevangenisstraf met een maatregel zoals TBS (terbeschikkingstelling).
De straf die uiteindelijk wordt opgelegd, hangt af van de omstandigheden zoals:
- De ernst van het letsel;
- de gebruikte wapens of middelen;
- de situatie waarin het plaatsvond (bijvoorbeeld in een relationele sfeer of op straat);
- de vraag of de verdachte eerder is veroordeeld voor soortgelijke feiten.
Bij een poging tot gekwalificeerde doodslag geldt een lagere maximale gevangenisstraf dan bij een voltooide gekwalificeerde doodslag. De maximale gevangenisstraf wordt bij een poging namelijk verminderd met 1/3 van de maximale gevangenisstraf voor het voltooide delict dus maximaal 16 jaren en 9 maanden.
Deskundigenonderzoek en TBS als maatregel
In dit soort zaken komt het vaak voor dat het OM een deskundigenonderzoek laat uitvoeren. Een psycholoog of psychiater beoordeelt dan of de verdachte toerekeningsvatbaar was op het moment van het misdrijf. Blijkt uit dat onderzoek dat sprake is van een psychische stoornis, die aanwezig was tijdens het plegen van de feiten dan kan de rechter – naast of in plaats van een gevangenisstraf – een maatregel opleggen, zoals TBS. Dit gebeurt met name als er een risico op herhaling is en behandeling noodzakelijk wordt geacht.
Hulp van een advocaat
Zowel verdachten als slachtoffers doen er goed aan om tijdig juridische hulp in te schakelen. Poging tot doodslag is een ernstig feit met grote persoonlijke en juridische gevolgen.
Voor verdachten
Wordt u verdacht van een poging doodslag, dan hangt u veel boven het hoofd. U heeft recht op een eerlijk proces en een professionele verdediging. Een strafrechtadvocaat zal u vanaf het moment van aanhouding tot aan de inhoudelijke behandeling bijstaan.
Bij AMBT Advocaten zorgen we voor een scherpe, doortastende verdediging, met oog voor zowel de feiten als uw persoonlijke situatie. De advocaten van AMBT Advocaten zijn ervaren strafrechtspecialisten en kunnen u bijstaan op het moment dat u wordt verdacht van een poging tot doodslag. Onze advocaten bespreken met u het strafdossier en bepalen samen met u een strategie. Zij adviseren u ook of u er verstandig aan doet om mee te werken met de psycholoog en/of psychiater. Onze advocaten treden veelvuldig op in moord- en doodslagzaken en hebben een bijzondere expertise in huis. AMBT Advocaten heeft o.a. bijstand verleend in de Marum zwembadmoordzaak (de liegende kroongetuige), de Hoogkerkzaak (ook bekend als de Griekse tragedie, vrijspraak), de Grijpskerkzaak (volledig ontoerekeningsvatbaar, ontslagen van alle rechtsvervolging), de schietpartij in het Lariksbos Assen (vrijspraak) en de Yorneo zaak (verminderd ontoerekeningsvatbaar).
Voor slachtoffers
Een slachtoffer heeft binnen het strafproces de laatste jaren een aanmerkelijke rol gekregen. Slachtoffers van een misdrijf kunnen hun schade vorderen tijdens het strafproces en gebruik maken van verschillende rechten, waaronder het recht op kennisneming van relevante stukken uit het strafdossier en het spreekrecht. Ons kantoor is gespecialiseerd in het verlenen van bijstand aan slachtoffers en wij kunnen u informeren over uw rechten en mogelijkheden. Een gespecialiseerde slachtofferadvocaat adviseert, en ondersteunt u bij de aangifte, helpt u met het indienen van een schadevergoeding, verleent bijstand tijdens de (pro forma) zittingen, ondersteunt met het uitoefenen van het spreekrecht en draagt zorg voor de informatievoorziening na een strafzaak.
In veel gevallen kunnen wij slachtoffers geheel kosteloos bijstaan. Neem gerust contact met ons op om te bespreken wat wij voor u kunnen betekenen.
