Erfafscheiding – een juridische uitleg

Een erfafscheiding is een fysieke of natuurlijke grens tussen twee percelen, zoals een hek, een haag of een rij bomen. Het doel is om eigendommen te scheiden en de privacy van bewoners te waarborgen. In Nederland zijn de regels over erfafscheidingen vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek, specifiek in het burenrecht (artikel 5:42 BW en verder). In dit artikel bespreken we de wettelijke regels, hoe de erfgrens wordt vastgesteld, en wat je kunt doen bij geschillen over erfafscheidingen.

De erfafscheiding dient om eigendomsgrenzen te markeren en kan gezamenlijk of individueel geplaatst worden, afhankelijk van de afspraken met de buren.

Wat zijn de regels met betrekking tot een erfafscheiding?

De regels voor erfafscheidingen staan in het Burgerlijk Wetboek. Belangrijke punten zijn:

1. Plaatsing: Een erfafscheiding mag op de erfgrens geplaatst worden als beide buren akkoord gaan. Zonder toestemming van de buren moet de afscheiding geheel op eigen grond staan.
2. Bij een gezamenlijke erfafscheiding delen beide buren de onderhoudskosten. Bij een individuele afscheiding is de eigenaar verantwoordelijk.

Wat is de maximale hoogte van een erfafscheiding?

De hoogte van een erfafscheiding is afhankelijk van de locatie, te weten; in de achtertuin een hoogte van maximaal 2 meter en in de voortuin een hoogte van maximaal 1 meter. Voor hogere afscheidingen is toestemming van de gemeente nodig. Raadpleeg het bestemmingsplan of vraag een vergunning aan.

Wat houdt het burenrecht in?

In het kort gaat om bevoegdheden en verplichtingen van eigenaars van naburige erven, buren dus. De term “naburigheid” ziet op de buurt dus niet alleen op de directe buurman. De regels van burenrecht geven aan hoe iemand zich behoorlijk moet gedragen en hoe overlast voorkomen kan worden. Het valt te categoriseren en daar zal hieronder kort op worden ingegaan:

• Hinder, daarvan kan sprake zijn als er na gezette tijden (luidruchtige) werkzaamheden worden uitgevoerd, luid en doordringend geblaf van honden, industriële hinder of hinder van inrichtingen.
• Misbruik van bevoegdheid, daarvan kan sprake zijn als er een toren wordt gebouwd in een tuin of het oprichten van een schutting met enkel het doel om te schaden.
• Waterloop c.q. afwatering, in de regel gaat het om natuurlijke waterloop en niet-natuurlijke waterloop. Bij de laatste variant ontstaat er vaak discussie.
• Afwatering, daarbij geldt dat de constructie van de afwatering dusdanig dient te zijn dat geen afwatering op het erf van een ander plaatsvindt.
• Afvoer water en vuilnis, formeel mag er geen water of vuilnis in de goot van de buren komen, tenzij partijen daar afspraken over maken.
• Beplanting, tot slot beplanting en daar is veel discussie over. Het is niet toegestaan binnen twee meter van de grenslijn van erven bomen te hebben. Tevens is het niet toegestaan binnen 0,5 meter van de grenslijn heesters of heggen te hebben. Uitgangspunt hierbij is het midden van de boom, heester of heg. Er zijn wel wat uitzonderingen zoals (schriftelijke) toestemming van de eigenaar van het naburige erf, het naburig erf bestaat uit een openbare weg of openbaar water of wanneer de boom/heg/heester niet hoger is dan de scheidsmuur tussen de erven.
• Afsluiting erf, een eigenaar van een erf kan te allen tijde eisen dat het erf afgepaald wordt. Wanneer er een geschil bestaat omtrent de grenslijn kan een beroep gedaan worden op het kadaster middels een grensreconstructie. Naast afpaling is het ook mogelijk dat een scheidsmuur gewenst is. In principe dienen buren altijd mee te werken aan het oprichten van een scheidsmuur van maximaal twee meter hoog. De eigenaren dienen de kosten van de scheidsmuur te delen, tenzij het naburig erf een openbare weg of openbaar water is.
• Vensters, balkons c.q. “onrechtmatige inkijk”, het is niet geoorloofd om binnen twee meter van de erfgrens vensters, andere muuropeningen, balkons of soortgelijke werken te hebben die uitzicht geven op het erf van de buren, tenzij de buren hiervoor toestemming verleend hebben. Uitzondering op die regel is als de vensters ondoorzichtig zijn dan is toestemming niet nodig en is het wel geoorloofd om vensters te hebben. Wanneer tussen de erven een scheidsmuur is geplaatst mag het venster c.q. de opening maximaal de hoogte bedragen van deze scheidsmuur.
• Overbouw, dreigende instorting en gebruik erf buren voor werkzaamheden, bij overbouw hangt het af van de omstandigheden van het geval, bij een dreigende instorting kan worden verzocht om maatregelen te treffen en bij werkzaamheden kan er in principe om toegang worden verzocht.

Het burenrecht hangt vaak af van de omstandigheden van het geval en wordt ingekleurd door de billijkheid. In de regel heeft een compromis de voorkeur want u komt elkaar als buren weer regelmatig tegen.

Hoeveel meter moet er uit de erfgrens gebleven worden?

Voor bomen, struiken en andere beplanting gelden specifieke afstanden tot de erfgrens:

• Hoge bomen: Minimaal 2 meter van de erfgrens;
• Struiken en hagen: Minimaal 50 centimeter van de erfgrens;

Als buren akkoord gaan, kan hiervan worden afgeweken. Bij overhangende takken kunnen buren eisen dat deze worden verwijderd. Als dit niet gebeurt, mag de buurman deze zelf weghalen, mits hij/zij de eigenaar hiervan op de hoogte stelt. In het geval waarin wortels van een naburig erf in de tuin doorschieten hoeft de eigenaar van het naburig erf echter niet aangemaand te worden. In dat geval mogen de wortels verwijderd worden.

Wat wordt gezien als erfafscheiding?

Alles wat een fysieke grens markeert tussen twee percelen kan worden gezien als een erfafscheiding, waaronder; schuttingen, hekken, muren, heggen, struiken, bomen, greppels of paaltjes. Om de erfgrens te bepalen, kunt u het kadaster raadplegen. Bij een grensreconstructie zal het Kadaster een bestaande kadastrale grens opnieuw zichtbaar maken in het terrein. Een landmeter komt langs en laat u zien waar de kadastrale grens ligt. Hiervoor gebruikt de landmeter de meetgegevens van de oorspronkelijke grens. Deze grens hebben de betrokken partijen bij het vaststellen of ontstaan samen aangewezen.

Hoe zit het met verjaring?

Als een erfafscheiding al lange tijd op een bepaalde plek staat, kan er sprake zijn van verjaring. Dit betekent dat een buurman na 20 jaar het recht kan krijgen om de erfafscheiding als grens te beschouwen. Dit geldt zowel voor schuttingen als beplanting.

Wat kan een advocaat betekenen?

Een advocaat kan helpen bij geschillen over erfafscheidingen door de regelgeving met u door te nemen en te bepalen of er eventueel sprake is van een schending van het burenrecht. De inzet van de advocaat zal in eerste gericht zijn op conflictbemiddeling om gezamenlijk tot een oplossing te komen en als het nodig is dan zal de advocaat een dagvaarding opstellen en u te begeleiden in een juridische procedure.

Conclusie

Het plaatsen en onderhouden van een erfafscheiding vereist zorgvuldige naleving van de wettelijke regels. Het burenrecht biedt duidelijke richtlijnen, maar bij geschillen is het verstandig om juridisch advies in te winnen. Een advocaat kan u helpen bij het oplossen van conflicten en het beschermen van uw rechten en uw woongenot.