WIA uitkering – een juridische uitleg

De WIA-uitkering (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) is een uitkering voor werknemers die door ziekte of een beperking niet meer in hun eigen inkomen kunnen voorzien. De WIA-uitkering is bedoeld voor mensen die langer dan twee jaar ziek zijn en niet (volledig) kunnen werken. Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) betaalt de WIA-uitkering. In dit artikel bespreken we de voorwaarden voor de WIA, de hoogte van de uitkering, hoe u deze kunt aanvragen, en wat u kunt doen als u het niet eens bent met de beslissing.

Welke soorten WIA zijn er?

Er zijn twee soorten WIA-uitkeringen, te weten IVA en WGA.

IVA staat voor Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten. U krijgt een IVA-uitkering als u niet of nauwelijks kunt werken en een kleine kans heeft op herstel.

WGA staat voor Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten. U krijgt een WGA-uitkering als u tijdelijk volledig arbeidsongeschiktheid bent of door ziekte 35 tot 80% minder loon verdient.

De duur van een WIA-uitkering is afhankelijk van de situatie:

1. Inkomensvoorziening voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten: wanneer er sprake is van 35% tot 80% arbeidsongeschiktheid, dan kan er een WGA-uitkering (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsongeschikten) worden verstrekt. De WGA-uitkering is meestal maximaal 24 maanden (bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid). U krijgt eveneens een WGA-uitkering als u minstens 80% arbeidsongeschikt bent maar dan moet er wel een redelijke kans op herstel zijn.

• Inkomensvoorziening voor volledig arbeidsongeschikten: Als er sprake is van 80% of meer arbeidsongeschiktheid, en er is weinig of geen kans op herstel dan kan er een IVA-uitkering (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten) worden verstrekt. Deze uitkering is in principe onbepaald, zolang u arbeidsongeschikt blijft en aan de voorwaarden voldoet. De voorwaarde is dat u niet meer dan 20% of minder van uw oude loon kan verdienen en in de toekomst blijft dat zo.

• Bent u minder dan 35% arbeidsongeschikt? U heeft dan geen recht op een WIA-uitkering. U blijft dan in dienst bij uw werkgever. Samen met uw werkgever bekijkt u hoe u kunt blijven werken, bijvoorbeeld in een aangepaste functie.

Wat zijn de voorwaarden voor een WIA-uitkering?

De belangrijkste voorwaarden voor een WIA-uitkering zijn:

1. Ziekteperiode van twee jaar: u moet langer dan twee jaar ziek zijn en in die periode een loondoorbetalingsplicht van de werkgever hebben gehad.
2. Arbeidsongeschiktheid van 35% of meer: u moet (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt zijn, met een vastgestelde arbeidsongeschiktheid van minimaal 35% en u kunt met werken niet meer dan 65% van uw oude loon verdienen.
3. Geen recht op een ZW-uitkering: De Ziektewet (ZW) is de eerste uitkering voor werknemers die ziek zijn, maar na twee jaar wordt de WIA-ingang toegepast als u arbeidsongeschikt blijft.
4. Beoordeling door het UWV: Het UWV beoordeelt uw arbeidsvermogen en bepaalt of u recht heeft op een WIA-uitkering.

Wat is de hoogte van een WIA-uitkering?

De hoogte van de WIA-uitkering is afhankelijk van de soort uitkering.

De meest eenvoudige variant is de IVA. Als u 80 tot 100% arbeidsongeschikt bent en er geen of een kleine kans is dat u hersteld dan krijgt u op basis van de IVA-uitkering 75% van uw maandloon.

Als u “blijvend” hulpbehoevend bent, kunt u soms een hogere uitkering krijgen. U krijgt dan 85% of 100% van uw maandloon. Dat kan weer teruggezet worden als de volgende situatie zich voordoet:

• 4 dagen per week (of meer) naar de dagopvang van een zorginstelling;
• een woonvorm wonen met hulp op afroep;
• er is een indicatie van zorg of hulp (al dan niet in de vorm van een persoonsgebonden budget) vanuit de Wet langdurige zorg (Wlz) of een toekenning vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo);
• Het volgen van speciaal onderwijs;

Let op, de verhoging vervalt volledig als u wordt opgenomen in een instelling voor langdurige zorg, gefinancierd vanuit de Wlz.

Als het om de WGA gaat dan zijn er drie mogelijkheden:

• Loongerelateerde uitkering, als u minimaal een half jaar werkte voordat u ziek werd, krijgt u een loongerelateerde uitkering. U krijgt dan de eerste 2 maanden 75% van uw maandloon. Daarna krijgt u 70%. Hoelang u deze uitkering krijgt, hangt af van de periode die u werkte voordat u ziek werd. Wellicht is een PAWW-uitkering na het aflopen van de periode nog een mogelijkheid. Laat u daarover goed informeren.

• Stopt uw loongerelateerde uitkering of werkte u korter dan een half jaar voordat u ziek werd? Dan komt u in aanmerkingen voor één van deze uitkeringen:

• een loonaanvullingsuitkering van 70% van uw maandloon. Afhankelijk van uw ziekte bepaalt UWV hoeveel u nog kunt verdienen. Verdient u minstens de helft van dat bedrag? Dan komt u in aanmerkingen voor deze uitkering.
  • een vervolguitkering. Verdient u minder dan de helft van het loon dat u volgens UWV nog kunt verdienen? Dan krijgt u deze uitkering. De vervolguitkering is een deel van het minimumloon. De hoogte hangt af van hoeveel procent u arbeidsongeschikt bent. Verdiende u minder dan het minimumloon? Dan is deze uitkering een deel van uw maandloon.
  • Is de WGA-uitkering te laag om van te leven? Dan kunt u bij UWV een toeslag aanvragen op uw WGA-uitkering.

Hoe werkt de aanvraag voor een WIA-uitkering?

De aanvraag voor een WIA-uitkering verloopt via het UWV. Het proces is als volgt:

1. Ziekteperiode van 2 jaar: Na twee jaar ziekte komt er een brief van het UWV waarin u wordt uitgenodigd voor een WIA-aanvraag.
2. Medische en arbeidskundige beoordeling: Het UWV onderzoekt of u recht heeft op de WIA-uitkering door middel van medische en arbeidskundige beoordelingen.
3. Indienen van uw aanvraag: u moet uw aanvraag indienen via het online portaal van het UWV en de benodigde documenten (zoals medische rapporten) overleggen.
4. Besluit van het UWV: Na de beoordeling ontvangt u het besluit van het UWV, waarin staat of u in aanmerking komt voor de uitkering en, zo ja, welk type uitkering u ontvangt.

Hoe zit het met werken, pensioen, vakantiegeld en/of spaargeld?

Werken naast een WIA-uitkering: Het is mogelijk om gedeeltelijk te werken naast een WIA-uitkering, met nadruk bij de WGA-uitkering maar ook bij de IVA is dat mogelijk. Het inkomen dat u verdient, wordt (gedeeltelijk) in mindering gebracht op de uitkering. Er bestaat ook een recht op pensioenopbouw tijdens de ziekteperiode en WIA-uitkering. Het één en het ander is wel afhankelijk van de arbeidsovereenkomst en het pensioenfonds. Vakantiegeld op basis van de WIA-uitkering, is meestal 8% van de uitkering. Tot slot heeft spaargeld geen invloed op de WIA-uitkering, zolang het niet wordt besteed of omgezet in inkomsten die de uitkering beïnvloeden.

Einde WIA-uitkering

De WGA-loongerelateerde uitkering stopt op de einddatum die UWV aan het begin heeft bepaald. De IVA-uitkering, WGA-loonaanvullingsuitkering of WGA-vervolguitkering stopt als u beter wordt en met werken 65% of meer van uw oude loon kunt verdienen. De uitkering stopt ook als u gaat wonen in het buitenland, langer dan 4 weken op vakantie gaat, langer dan één maand in de gevangenis zit, of overlijdt.

Is uw aanvraag voor een WIA-uitkering afgewezen of stopt uw WIA-uitkering dan komt u mogelijk in aanmerking voor bijstand in het kader van de Participatiewet.

Wat als een WIA-uitkering wordt afgewezen?

Wanneer een verzoek tot een WIA-uitkering wordt afgewezen dan kan er binnen een periode van zes weken na de beslissing, bezwaar worden gemaakt bij het UWV. Zorg ervoor dat er tijdig ter zake dienende documenten worden ingediend om de situatie verder te onderbouwen. Als het bezwaar wordt afgewezen, kunt u in beroep gaan bij de rechtbank.

De kans van slagen bij bezwaar hangt af van de persoonlijke situatie en de onderliggende redenen voor de afwijzing van de WIA-uitkering. Het is belangrijk om goed onderbouwd bezwaar te maken, bij voorkeur met behulp van medische rapporten en andere bewijsstukken.

Wat kan een advocaat betekenen?

Een advocaat kan op verschillende manieren ondersteunen door o.a. te adviseren over de rechten, de kans op succes bij bezwaar, en de beste aanpak. Uiteraard bij het opstellen van de gronden van bezwaar en het begeleiden in het proces en tot slot bij het vertegenwoordigen in een beroepsprocedure bij de rechtbank of de Centrale Raad van Beroep.

Conclusie

De WIA-uitkering is bedoeld om werknemers die langdurig ziek zijn te ondersteunen, met de mogelijkheid om gedeeltelijk of volledig in hun inkomen te voorzien. De aanvraagprocedure vereist gedetailleerde medische en arbeidskundige beoordelingen. Bij een afwijzing kan er bezwaar worden gemaakt en, indien nodig, (hoger) beroep worden ingesteld. Het inschakelen van een advocaat is raadzaam om uw rechten te beschermen en om een succesvol bezwaar in te dienen.