Schade kan op allerlei manieren ontstaan. Soms gebeurt dat door iemand die zelf geen verwijt treft, zoals een kind of een dier. Toch moet de schade in zulke gevallen door de ouder of de bezitter worden vergoed. Dat komt door de zogenoemde risicoaansprakelijkheid. Maar wat betekent dit precies, en wie is aansprakelijk bij schade? In dit artikel leggen we uit hoe risicoaansprakelijkheid werkt, wanneer iemand als ouder of bezitter verantwoordelijk is, en wat de mogelijke gevolgen zijn.
Wat is risicoaansprakelijkheid?
Risicoaansprakelijkheid betekent dat iemand aansprakelijk kan zijn voor schade omdat er sprake is van een bepaalde hoedanigheid zoals een ouder van een kind, of bezitter van een dier. Het gaat bij risicoaansprakelijkheid dus niet over schuld maar om een kwalitatieve aansprakelijkheid. Iemand is aansprakelijk voor de schade die door een ander wordt veroorzaakt zonder dat de aangesprokene dus zelf enig verwijt treft. Dit betekent dat de wet expliciet bepaalt in welke gevallen iemand zonder schuld aansprakelijk is. De kern van risicoaansprakelijkheid situeert zich in het Burgerlijk Wetboek. De belangrijke wetsartikelen over risicoaansprakelijkheid zijn hieronder weergegeven;
- Artikel 6:169 BW: aansprakelijkheid voor kinderen
- Artikel 6:170 BW: aansprakelijkheid werkgever
- Artikel 6:171 BW: aansprakelijkheid voor niet-ondergeschikten
- Artikel 6:172 BW: aansprakelijkheid voor vertegenwoordigers bij rechtshandelingen.
- Artikel 6:173 BW: aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken.
- Artikel 6:174 BW: opstalaansprakelijkheid
- Artikel 6:175 BW: aansprakelijkheid voor gevaarlijke stoffen.
- Artikel 6:179 BW: aansprakelijkheid van de bezitter van een dier.
- Artikel 185 WVW: Aansprakelijkheid van gemotoriseerde verkeersdeelnemers voor schade aan zwakkere verkeersdeelnemers (zoals voetgangers en fietsers).
De gedachte achter de risicoaansprakelijkheid is om aan de ene kant de slachtoffers goed te beschermen en aan de andere kant de verantwoordelijkheid neer te leggen bij diegene die het meeste controle heeft over het risico. Door deze risicoaansprakelijkheid moeten er dus meer voorzorgsmaatregelen getroffen worden om dat risico beter te dekken, waardoor een eventueel slachtoffer niet in de kou komt te staan. Hieronder zal kort ingegaan worden op de meest voorkomende risicoaansprakelijkheid.
Risicoaansprakelijkheid voor kinderen
Volgens artikel 6:169 van het Burgerlijk Wetboek zijn ouders (of wettelijke vertegenwoordigers) aansprakelijk voor schade veroorzaakt door hun kind jonger dan 14 jaren. Het maakt daarbij niet uit of het kind iets expres heeft gedaan of gewoon onvoorzichtig was. Ook speelt het geen rol of de ouders toezicht hielden of niet, de aansprakelijkheid is in principe altijd aanwezig. Bij kinderen van 14 of 15 jaar kunnen ouders nog steeds aansprakelijk zijn, maar dan alleen als hen een verwijt kan worden gemaakt. Bijvoorbeeld als ze onvoldoende toezicht hielden of hun kind niet goed hebben opgevoed in dat opzicht. Kinderen van 16 jaar en ouder zijn in principe zelf aansprakelijk voor hun gedrag, tenzij sprake is van bijzondere omstandigheden.
Risicoaansprakelijkheid werkgever
Artikel 6:170 van het Burgerlijk Wetboek regelt de aansprakelijkheid van een werkgever voor de fouten van een werknemer, waardoor de werkgever kwalitatief aansprakelijk is voor de schade die de werknemer toebrengt aan een derde. Werkgevers zijn op grond van dit artikel aansprakelijk voor fouten van medewerkers jegens derden, tenzij sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid.
Risicoaansprakelijkheid niet-ondergeschikten
Artikel 6:171 BW regelt de aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door niet ondergeschikten. Hierbij kan gedacht worden de aannemer die, vanwege het uitvoeren van een overeenkomst van aanneming van werk, één of meerdere onderaannemers inhuurt voor het uitvoeren van klussen. Werkgevers zijn op grond van dit artikel aansprakelijk voor fouten van niet-ondergeschikten jegens derden, tenzij sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid.
Risicoaansprakelijkheid voor vertegenwoordigers bij rechtshandelingen.
Dit artikel wordt gezien als een aanvulling op de artikelen 6:162 BW tot en met 6:171 BW en houdt in dat wanneer een vertegenwoordiger een fout maakt bij de uitoefening van de hem of haar als zodanig toekomende bevoegdheden waardoor bij derden schade ontstaat, dan is ook de vertegenwoordigde daarvoor aansprakelijk op grond van artikel 6:172 BW.
Risicoaansprakelijkheid voor gebrekkige zaken
De aansprakelijkheid voor gebrekkige roerende zaken is geregeld in artikel 6:173 BW. Gebrekkig betekent dat de roerende zaak niet voldoet aan de eisen die de gebruiker van die zaak daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen. De bezitter van de roerende zaak is aansprakelijk. Het gebrek moet wel de oorzaak zijn van de schade.
Risicoaansprakelijk bij opstallen
Een opstal is een gebouw, werk of beplanting, zonder de grond. Opstalaansprakelijkheid is dus de wettelijke aansprakelijkheid van eigenaren van een opstal voor de schade die derden lijden door een gebrek aan die opstal. In artikel 6:174 BW is de aansprakelijkheid voor opstallen geregeld. Het komt erop neer dat de eigenaar van een gebouw, weg of ander bouwwerk (een opstal dus) verantwoordelijk is als dit bouwwerk schade veroorzaakt doordat het niet goed is onderhouden of gevaarlijk is. Denk bijvoorbeeld aan een dakpan die op iemands hoofd valt, of een loszittende stoeptegel waardoor iemand struikelt en akelig ten val komt.
Risicoaansprakelijkheid gevaarlijke stoffen
In artikel 6:175 van het Burgerlijk Wetboek is een risicoaansprakelijkheid opgenomen waarbij diegene die een gevaarlijke stof in zijn of haar bedrijf gebruikt of onder zich heeft, aansprakelijk is voor de schade die ontstaat als het gevaar van de stof zich verwezenlijkt, zelfs als er geen fout is gemaakt. De aansprakelijkheid rust op de persoon die de stof gebruikt of bewaart binnen zijn of haar bedrijf.
Risicoaansprakelijkheid dieren
Schade die wordt veroorzaakt door een dier, komt in veel gevallen voor rekening van de bezitter van het dier. Dit staat in artikel 6:179 BW. De wet gaat ervan uit dat een dier onvoorspelbaar gedrag kan vertonen, en dat de eigenaar daarvoor moet instaan. Het maakt dus niet uit of het dier eerder agressief gedrag vertoonde, of dat de eigenaar juist heel zorgvuldig was.
Reflexwerking van artikel 185 WVW
Reflexwerking houdt in, dat een gemotoriseerde (bestuurder van een motorvoertuig) die schade lijdt door een ongemotoriseerde (voetganger, fietser) die schade alleen volledig vergoed kan krijgen indien diens gedrag voor hem of haar overmacht in de zin van artikel 185 WVW oplevert. Levert het gedrag van de ongemotoriseerde voor de gemotoriseerde geen overmacht op, dan dient de gemotoriseerde op grond van artikel 6:101 BW (eigen schuld) in beginsel steeds een deel van de schade zelf te dragen.
Schade claimen of vergoeden
Bent u een gedupeerde en heeft u schade in één van bovengenoemde situaties? Dan kunt u dus een beroep doen op de wettelijke risicoaansprakelijkheid. Meestal kunt u de schade verhalen op de verzekeraar. U kunt hierbij denken aan een opstalverzekering, aansprakelijkheidsverzekering particulieren (AVP) of een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering (AVB). Die dekt in veel gevallen dit soort schade, zowel materieel als immaterieel. Wordt u geconfronteerd met een aansprakelijkstelling maar bent u het niet eens met de inhoud, benader dan tijdig één van onze specialisten voor het inwinnen van advies over risicoaansprakelijkheid.
Voor gedupeerden geldt dat wij alles op alles zetten om uw schade volledig vergoed te krijgen. Wanneer de aansprakelijkheid wordt erkend is onze hulp gratis. Eén van onze specialisten zal de wederpartij aansprakelijk stellen, en de schade inzichtelijk maken. Wij nemen het onderhandelen met de wederpartij en/of de verzekeraar voor onze rekening en dan kunt u de tijd nemen om te herstellen. Een letselschadeadvocaat beoordeelt of u recht heeft op schadevergoeding, regelt het contact met de verzekeraar en voorkomt dat u te weinig ontvangt. Neem bij twijfel gerust vrijblijvend contact met ons op. Wij denken graag met u mee. Het eerste gesprek is geheel vrijblijvend en altijd de eerste 30 minuten kosteloos.
