Onttrekking aan het verkeer – een juridische uitleg

Onttrekking aan het verkeer is een juridische maatregel waarbij goederen definitief uit de handel worden gehaald. Dit gebeurt wanneer de goederen in strijd zijn met de wet, bijvoorbeeld door betrokkenheid bij strafbare feiten of wanneer het gebruik ervan een gevaar voor de samenleving vormt. Het doel van deze maatregel is om te voorkomen dat deze goederen opnieuw gebruikt of verhandeld worden. In artikel 36b Sr staat het volgende:

1. Onttrekking aan het verkeer van in beslag genomen voorwerpen kan worden opgelegd:
   1. bij de rechterlijke uitspraak waarbij iemand wegens een strafbaar feit wordt veroordeeld;
   1. bij de rechterlijke uitspraak waarbij overeenkomstig artikel 9a wordt bepaald dat geen straf zal worden opgelegd;
   1. bij de rechterlijke uitspraak waarbij, niettegenstaande vrijspraak of ontslag van alle rechtsvervolging, wordt vastgesteld dat een strafbaar feit is begaan;
   1. bij een afzonderlijke rechterlijke beschikking op vordering van het openbaar ministerie;
   1. bij een strafbeschikking.
2. De artikelen 33b en 33c, tweede en derde lid, alsmede artikel 446 van het Wetboek van Strafvordering, zijn van overeenkomstige toepassing.
3. De maatregel kan tezamen met straffen en met andere maatregelen worden opgelegd.

Verschil tussen verbeurdverklaring en onttrekking aan het verkeer

Hoewel verbeurdverklaring en onttrekking aan het verkeer beide betrekking hebben op het in beslag nemen van goederen, is er een belangrijk verschil. Voor de onttrekking aan het verkeer van een zaak is vereist dat deze reeds in beslag is genomen. In artikel 36c Sr staat welke zaken vatbaar zijn voor onttrekking aan het verkeer. Dit zijn alle zaken die geheel of grotendeels door middel van of uit baten van het strafbare feit zijn verkregen, zaken waarmee het strafbare feit is begaan, zaken met behulp waarvan het strafbare feit is voorbereid, zaken waarmee de opsporing van het feit is belemmerd of zijn vervaardigd of bestemd om het feit te begaan. Dat betekent dat er geen onroerende zaken, zakelijke en/of persoonlijke rechten onttrokken kunnen worden aan het verkeer. Onttrekking aan het verkeer kan worden uitgesproken bij een veroordelend (onherroepelijk) vonnis maar het kan ook worden uitgesproken bij ontslag van alle rechtsvervolging en bij een vrijspraak. Zelfs bij een onrechtmatige inbeslagname blijft onttrekking aan het verkeer mogelijk. In geval van onttrekking aan het verkeer is het OM naast de rechterlijke macht bevoegd om middels het uitvaardigen van een strafbeschikking zaken aan het verkeer te onttrekken.

Verbeurdverklaring is een bijkomende straf op grond van artikel 9 lid 1 Sr is v en dus enkel mogelijk wanneer er sprake is van een rechterlijke (onherroepelijke) veroordeling. De zaken die verbeurd zijn verklaard komen toe aan de Staat en laatstgenoemde zal deze zaken vervolgens proberen te verkopen. In artikel 33a Sr wordt bepaald welke zaken vatbaar voor verbeurdverklaring zijn. Vereist is dat het gaat om zaken die geheel of gedeeltelijk toebehoren aan de veroordeelde of waarvan de rechthebbende wist, dan wel had kunnen weten dat die zaken in relatie staan tot strafbare gedragingen. Onroerende zaken kunnen dus ook verbeurd worden verklaard en de rechter kan tevens een verbeurdverklaring uitspreken over zaken die nog niet in beslag zijn genomen.

Wanneer wordt “onttrekking aan het verkeer” opgelegd?

Onttrekking aan het verkeer kan worden opgelegd wanneer het gebruik van bepaalde goederen in strijd is met de wet. Het gaat daarbij niet alleen om goederen die direct betrokken zijn bij een strafbaar feit, maar ook om goederen die gevaarlijk of schadelijk kunnen zijn voor de samenleving. Het kan dan gaan om vuurwapens die zonder vergunning in bezit zijn, drugs, goederen die worden gebruikt voor de productie of distributie van drugs, zoals apparatuur. In veruit de meeste gevallen zal de maatregel “onttrekking aan het verkeer” worden opgelegd bij wapens en drugs maar ook bij voer- en vaartuigen komt deze maatregel steeds vaker aan bod. De maatregel wordt toegepast om te zorgen dat deze goederen niet opnieuw op de markt komen of opnieuw worden gebruikt voor onwettige doeleinden.

In het geval van een voertuig die is voorzien van een vals chassisnummer (VIN-nummer) wordt gesteld dat het een feit van algemene bekendheid is dat voertuigen die zijn voorzien van een vals chassisnummer geheel of gedeeltelijk van diefstal of een soortgelijk misdrijf afkomstig plegen te zijn, dat het ongecontroleerde bezit van dergelijke voertuigen afbreuk doet aan een effectieve voorkoming en bestrijding van met gestolen auto’s bedreven handel en dat daarvan tevens een bevorderende werking op diefstal van auto’s uitgaat en datzelfde geldt voor voertuigen met een gestolen motorblok en versnellingsbak.

Compensatieregeling

Aan de belangen van een derde te goeder trouw of aan de verdachte wordt tegemoet gekomen in artikel 36b lid 2 Sr, waarin vervolgens weer wordt verwezen naar artikel 33c lid 2 en 3 Sr. Hierin staat dat moet worden voorkomen dat de verdachte onevenredig in zijn vermogen wordt getroffen. Dit zou erin kunnen resulteren dat de rechter bepaald dat de Staat een schadevergoeding moet betalen aan de derde-eigenaar te goeder trouw of aan de verdachte voor het feit dat het goed van waarde niet wordt teruggegeven. Er moet dus wel een beroep op deze compensatieregeling worden gedaan tijdens de inhoudelijke behandeling van de strafzaak.

Teruggave goederen

Op grond van artikel 552a Sv kunnen de belanghebbenden (dus de eigenaar) zich schriftelijk beklagen over de inbeslagneming. Daarnaast kunnen belanghebbenden zich beklagen over andere punten zoals die bij het beslag eventueel aan de orde zijn geweest maar teruggave is uiteraard in de meeste gevallen het belangrijkste. Het is raadzaam om zo spoedig mogelijk nadat er een zaak in beslag is genomen te klagen. Er zal tijdens de raadkamer worden beoordeeld hoe waarschijnlijk de kans is dat een zaak niet wordt onttrokken aan het verkeer. Er zal dus een voorschot genomen moeten worden op de strafzaak. Als het gaat om een voertuig die in beslag is genomen waar een inzittende met drugs op zak is aangetroffen dan bestaat er een goede kans dat het klaagschrift gegrond wordt verklaard. Komt dit voertuig echter veelvuldig bij drugsdelicten in beeld dan bestaat er een kans dat het klaagschrift ongegrond wordt verklaard. Het zal dus vaak afhangen van de omstandigheden van het geval. Het is ook goed om te weten dat u ook kunt klagen over teruggave van een hond. Een hond wordt volgens de wet als een goed gezien en dus kunt u daar ook een klaagschrift voor indienen. Als u zich wenst te beklagen over teruggave van een illegaal vuurwapen en/of cocaïne dat onder u in beslag is genomen dan is een klaagschrift volstrekt kansloos.

Conclusie

Onttrekking aan het verkeer is een juridische maatregel die wordt toegepast om te voorkomen dat gevaarlijke of onwettige goederen opnieuw in omloop komen. Het is van belang om te begrijpen wanneer deze maatregel kan worden opgelegd en welke goederen daarvoor in aanmerking komen. Voor onttrekking aan het verkeer is vereist dat het voorwerp in ieder geval door de politie in beslag is genomen. Onttrekking aan het verkeer is niet mogelijk als het voorwerp niet in beslag is genomen. Mocht u geconfronteerd worden met een beslissing tot onttrekking aan het verkeer, dan is het belangrijk om te weten wat uw rechten zijn. Een advocaat speelt een cruciale rol op het moment dat er bij u een doorzoeking heeft plaatsgevonden en er verschillende zaken in beslag zijn genomen. Zodra er een inbeslagnameformulier bij u op de mat ligt, doet u er verstandig aan om op grond van artikel 552a Sv een klaagschrift in te dienen voor goederen die geen verband houden met een strafbaar feit. Gelet hierop, is het van groot belang dat u zich laat bijstaan door een gespecialiseerde strafrechtadvocaat. Onze advocaten zijn bereid om u ook pro deo bij te staan, mits u daarvoor in aanmerking komt gelet op de wettelijk vastgestelde inkomensgrenzen. U hoeft dan uitsluitend een kleine eigen bijdrage te betalen.