Jeugdreclassering – een juridische uitleg

Jeugdreclassering kan een voorwaarden zijn binnen het jeugdstrafrecht die gericht is op begeleiding, controle en toezicht van jongeren die strafbare feiten hebben gepleegd. Het doel van jeugdreclassering is om jongeren te helpen hun gedrag te veranderen, recidive te voorkomen en een constructieve rol in de samenleving te laten vervullen. De jeugdreclassering werkt nauw samen met justitie, hulpverleningsinstanties, gemeenten en de ouders/voogd.

De wettelijke basis voor jeugdreclassering is vastgelegd in het Wetboek van Strafrecht (Sr) en de Jeugdwet. Kinderrechters, het Openbaar Ministerie (OM), de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) en justitiële jeugdinrichtingen (JJI’s) kunnen jeugdreclassering verplichten.

Wat is het doel van jeugdreclassering?

Jeugdreclassering heeft als doel om toe te werken naar een positieve opgroeisituatie. De jeugdreclassering helpt de jongere met het maken van verantwoorde keuzes. In het kort komt het neer op:

• Gedragsverandering: het bevorderen van verantwoord gedrag en het voorkomen van nieuwe strafbare feiten;
• Bescherming van de samenleving: door jongeren te begeleiden en te controleren, wordt de veiligheid van de samenleving gewaarborgd;
• Resocialisatie: jongeren helpen bij het opbouwen van een stabiele toekomst, bijvoorbeeld door scholing, werk en sociale vaardigheden.

Wie is de doelgroep?

Jeugdreclassering biedt begeleiding aan jongeren van 12 tot 23 jaar tegen wie een proces-verbaal is opgemaakt. Dit kan vanwege een verdenking van een strafbaar feit zijn of vanwege (ernstig) schoolverzuim. De officier of kinderrechter kan vervolgens begeleiding door jeugdreclassering opleggen. De doelgroep van jeugdreclassering bestaat uit:

• Jongeren tussen de 12 en 18 jaar: die strafbare feiten hebben gepleegd en door de rechter zijn veroordeeld;
• Jongeren tussen de 18 en 23 jaar: waarbij het adolescentenstrafrecht wordt toegepast;

Let wel: de begeleiding door jeugdreclassering is niet vrijblijvend. De jeugdreclasseerder maakt strikte afspraken met de jongere. De jongere moet zich bijvoorbeeld onthouden van drugsgebruik, weer naar school gaan, een behandelprogramma en zich houden aan de aanwijzingen van de jeugdreclasseerder.

Voorwaarden kunnen bijvoorbeeld zijn:

• Een meldplicht bij de jeugdreclassering;
• Het volgen van onderwijs of een dagbesteding;
• Deelname aan gedragsinterventies of therapie;
• Drugs- of alcoholverbod met controle;
• Elektronisch monitoring (enkelband).

Wanneer wordt jeugdreclassering opgelegd?

Jeugdreclassering kan worden opgelegd als een jongere, die met de politie in aanraking is geweest, een proces-verbaal heeft gekregen. Jeugdreclassering is een vorm van jeugdzorg waarbij de jongere wordt geholpen, begeleid en gecontroleerd. Het kan op verschillende manieren worden opgelegd, waaronder als:

1. Bijzondere voorwaarde bij een straf of maatregel: zoals een voorwaardelijke taakstraf, een voorwaardelijke jeugddetentie of een gedragsbeïnvloedende maatregel (GBM).
2. Voorwaarde bij schorsing van voorlopige hechtenis: als de jongere in afwachting van de strafzaak begeleiding nodig heeft.
3. Onderdeel van een ambulant zorgtraject: in samenwerking met andere hulpverleningsinstanties.

De maatregel wordt meestal door de rechter of officier van justitie bepaald, vaak op advies van de reclassering of andere deskundigen.

Jeugdreclassering kan worden opgelegd in de volgende stappen:

1. De jongere heeft een strafbaar feit gepleegd en er vindt vervolging plaats;
2. De rechter of officier van justitie oordeelt op basis van advies, dat begeleiding en toezicht nodig zijn;
3. Er wordt een hulpverleningsplan opgesteld waarin specifieke doelen en voorwaarden worden vastgelegd.

Hoe lang duurt het traject?

De duur van jeugdreclassering is afhankelijk van de straf of maatregel:

• Bij een voorwaardelijke straf: tot het einde van de proeftijd, in de regel 1 tot 2 jaar. In het jeugdstrafrecht is de maximale proeftijd gesteld op 2 jaren (artikel 77y Sr).
• Bij een GBM: tot de gestelde gedragsdoelen zijn bereikt, met een maximale duur van 12 maanden.
• Bij een zorgtraject: de duur wordt afgestemd op de specifieke situatie van de jongere.

Kan jeugdreclassering tussentijds worden beëindigd?

Ja, jeugdreclassering kan tussentijds worden beëindigd als bijvoorbeeld de jongere zijn doelen heeft bereikt en de reclasseringsmedewerker adviseert dat begeleiding niet langer nodig is. In dat geval kan er een verzoek worden ingediend bij de rechtbank om de bijzondere voorwaarden te wijzigen en/of de proeftijd te verkorten.

Wat zijn de gevolgen bij niet-naleving?

Als een jongere zich niet houdt aan de voorwaarden van jeugdreclassering, kunnen de volgende gevolgen optreden:

1. Waarschuwing: de jeugdreclassering spreekt de jongere aan op zijn gedrag.
2. Aanpassing van de voorwaarden: als de zaak wordt teruggelegd dan wordt (vaak) verzocht om strengere voorwaarden, zoals intensiever toezicht.
3. Tenuitvoerlegging wordt bevolen: de tenuitvoerlegging van de voorwaardelijke straf of opheffing van de schorsing.

Wat kan een advocaat betekenen?

Een jeugdstrafrechtadvocaat speelt een belangrijke rol bij zaken waarin jeugdreclassering wordt opgelegd. De verdediging kan beoordelen of de opgelegde (bijzondere) voorwaarden haalbaar en proportioneel zijn. Een advocaat kan een verzoek indienen om de voorwaarden te wijzigen en/of de proeftijd te verkorten en tot slot adviseren over de rechten en plichten van de jongere tijdens de begeleiding door jeugdreclassering.

Conclusie

Jeugdreclassering is een veelvoorkomende voorwaarde binnen het jeugdstrafrecht, gericht op begeleiding en controle van jongeren die strafbare feiten hebben gepleegd. Door de samenwerking tussen justitie en hulpverleningsinstanties biedt jeugdreclassering jongeren de kans om toe te werken naar een positieve opgroeisituatie. Een gespecialiseerde jeugdstrafrechtadvocaat kan ondersteuning bieden bij de verdediging tijdens de strafzaak, het wijzigen van de voorwaarden/proeftijd en kan begeleiding bieden tijdens de opgelegde voorwaarden en het jeugdreclasseringstoezicht.